Ο ρατσισμός στην κοινωνία μέσα απ’ τα μάτια μιας έφηβης.
Έχετε αναρωτηθεί ποτέ τι είναι ρατσισμός και από που προέρχεται; Ποιες είναι οι μορφές του και ποιες οι συνέπειες που προκαλεί; Διαρρηγνύουμε όλοι τα ιμάτιά μας ότι δεν είμαστε ρατσιστές. Μα, συμβαίνει πράγματι αυτό;
Αν γυρίσουμε πίσω, στο βάθος του χρόνου, θα διαπιστώσουμε ότι σε παλαιότερες εποχές, όπου οι πολεμικές συγκρούσεις ήταν πολύ συχνές λόγω έξαρσης του θρησκευτικού φανατισμού, αλλά και του χαμηλού πνευματικού και βιοτικού επιπέδου, ο ρατσισμός ήταν αναπόφευκτος. Αργότερα μάλιστα, κυριάρχησε και ως ιδεολογία, χαρακτηρίζοντας ολόκληρες εποχές στη μακραίωνη ιστορία του ανθρώπου. Τρανταχτό παράδειγμα, αποτελεί η ναζιστική Γερμανία.
Ο ρατσισμός είναι μια πρακτική διακρίσεων, μεροληπτικής αντιμετώπισης ορισμένων ατόμων, ομάδων ή φυλών, που απορρίπτει την αρχή της ισότητας και πιστεύει, συνειδητά ή ασυνείδητα, στην εγγενή υπεροχή μιας φυλής έναντι κάποιας άλλης. Τα άτομα που υιοθετούν αυτό το δόγμα, πιστεύουν ότι έχουν καθήκον να περιφρουρήσουν την καθαρότητα της ομάδας τους, όπως επίσης και τον κυριαρχικό τους ρόλο απέναντι στις υπόλοιπες εθνικές και κοινωνικές ομάδες, που θεωρούν κατώτερες. Από τη θεωρία αυτή συνεπάγεται λοιπόν, πως μια ομάδα (κοινωνική, φυλετική, θρησκευτική) θεωρείται ως υπέρτερη των άλλων με βάση ορισμένα χαρακτηριστικά γνωρίσματα (εθνικά, πολιτικά, θρησκευτικά κ.ά.).
Ο ρατσισμός στις μέρες μας εκδηλώνεται ποικιλοτρόπως και προσβάλλει, ανεπανόρθωτα, σχέσεις ατόμων, ομάδων και λαών. Διακρίνεται σε φυλετικό, εθνικό, θρησκευτικό, πολιτισμικό και κοινωνικό, με κριτήριο το φύλο, το επάγγελμα, το μορφωτικό επίπεδο, την κοινωνική τάξη, τη σωματική ή νοητική ικανότητα κ.ά. Προκαλεί φαινόμενα περιθωριοποίησης και άγονες αντιπαραθέσεις.
Τα αίτια που προκαλούν ρατσιστικές συμπεριφορές είναι αρκετά. Πρώτα απ’ όλα είναι πνευματικά. Το χαμηλό μορφωτικό επίπεδο πολλών ανθρώπων, καλλιεργεί και θρέφει το φαινόμενο αυτό. Η πνευματική ρηχότητα ορισμένων, τους εμποδίζει να προσεγγίσουν ηθικά και συναισθηματικά τον συνάνθρωπό τους, με αποτέλεσμα να ενισχύεται η ανισότητα και η κυριαρχία του ισχυρού.
Ακόμη, η άγνοια, η ημιμάθεια, αλλά και οι προκαταλήψεις και τα στερεότυπα ωθούν σε διαστρέβλωση της πραγματικότητας και αδυναμία ανάπτυξης κριτικής σκέψης.
Στα αίτια εντάσσονται και ψυχολογικοί λόγοι. Κάποιοι άνθρωποι, προσπαθώντας να καλύψουν δικές τους ατέλειες και ελαττώματα, που οφείλονται στην ασταθή προσωπικότητά τους, υποβιβάζουν τους άλλους για να υπερυψωθούν οι ίδιοι. Γι’ αυτόν ακριβώς το λόγο, υιοθετούν αβασάνιστα δογματικές και φανατικές ιδεολογίες που τους προσφέρουν την ψευδαίσθηση της υπεροχής και της ανωτερότητας.
Τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης έχουν ακόμη καθοριστικό ρόλο, αφού αποδίδουν χαρακτηρισμούς σε ανθρώπινους τύπους και κοινωνικές ομάδες, συμβάλλοντας έτσι στη διάδοση ρατσιστικών συμπεριφορών.
Είναι απ’ όλους αποδεκτό, πως κυρίως η πνευματική καλλιέργεια θα μας απομακρύνει από τον φανατισμό και τις προκαταλήψεις, βοηθώντας στο να επανατοποθετήσουμε σε σωστότερες και δικαιότερες βάσεις τις σχέσεις με τους συνανθρώπους μας.
Οι γονείς επίσης, στο στενό περιβάλλον της οικογένειας πρέπει να διαποτίζουν τα παιδιά τους με ανθρωπιστικές αρχές.
Σημαντικό ακόμη είναι ,να ενεργοποιηθούν οι πολίτες και να δράσουν με πνεύμα συλλογικής συμπόνοιας για την καταπολέμηση και την καταστολή κρουσμάτων ρατσιστικών φαινομένων. Έτσι, η εθελοντική τους δράση θα ενισχύσει την ιδέα της αλληλεγγύης και θα ευαισθητοποιήσει και το υπόλοιπο κοινό.
Τα ΜΜΕ πρέπει να προάγουν αυστηρά αντιρατσιστικά πρότυπα και να συνδράμουν στην εξάλειψη των προκαταλήψεων.
Εν κατακλείδι ,συμπεραίνουμε πως δεν είναι πρέπον να υιοθετούμε δογματικές και φανατικές ιδεολογίες, όπως για παράδειγμα είναι ο ρατσισμός, αβασάνιστα. Πρέπει να αγωνιζόμαστε ενάντια στην ανισότητα και την καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, καθώς και να βρίσκουμε τρόπους αντιμετώπισης τέτοιων συμπεριφορών.
Έρρικα Μπαϊράμη
TeensGo, by Teens for Teens, Εκπαίδευση