Ο Κεν Ρόμπινσον μιλά για το σχολείο που σκοτώνει τη δημιουργικότητα

Ημερομηνία δημοσίευσης άρθρου: Σεπτεμβρίου 30, 2013 Συγγραφέας: Νανά Χρυσοστόμου Μιχαηλίδου Κατηγορία: Εκπαίδευση

Ο Κεν Ρόμπινσον (Sir Ken Robinson) είναι συγγραφέας και σύμβουλος σε θέματα εκπαίδευσης και καλλιτεχνικής παιδείας. Διετέλεσε διευθυντής του προγράμματος «Η Τέχνη στα σχολεία», καθηγητής Καλλιτεχνικής Εκπαίδευσης στο Πανεπιστήμιο του Warwick και εχρίσθη ιππότης (παίρνοντας τον τίτλο του Sir) για τη συμβολή του στην εκπαίδευση.

Έχει γίνει ιδιαίτερα γνωστός για τις 3 ομιλίες που έχει δώσει σε συνέδρια της Μη-Κερδοσκοπικής Οργάνωσης TED (Technology, Entertainment, Design) το 2006, το 2010 και το 2013, τα οποία παρακολούθησαν μέσω της ιστοσελίδας του TED πάνω από 24 εκατομμύρια επισκέπτες.

Ο Κεν Ρόμπινσον εισηγείται ότι για να συμμετάσχουν τα παιδιά στη διδασκαλία και να επιτύχει το μάθημα, θα πρέπει η εκπαίδευση να αναπτυχθεί σε τρία μέτωπα.

• Πρώτο, θα πρέπει να προωθεί την πολυμορφία προσφέροντας ένα ευρύ πρόγραμμα σπουδών και να ενθαρρύνει την εξατομικευμένη μαθησιακή διαδικασία.

• Δεύτερο, θα πρέπει να προωθεί την περιέργεια του μαθητή μέσω της δημιουργικής διδασκαλίας, για την οποία απαραίτητη προϋπόθεση είναι η υψηλής ποιότητας κατάρτιση των εκπαιδευτικών.

• Τρίτο, θα πρέπει να επικεντρωθεί στην αφύπνιση της δημιουργικότητας μέσω εναλλακτικών διδακτικών διαδικασιών που έχουν λιγότερη έμφαση στην τυποποίηση των εξετάσεων, δίνοντας την ευθύνη για τον καθορισμό της πορείας της εκπαίδευσης σε επιμέρους σχολεία και εκπαιδευτικούς.

Απολαύστε δύο από τις ομιλίες του, «Ken Robinson: Το σχολείο σκοτώνει τη δημιουργικότητα» και «Ken Robinson- Αλλαγή των εκπαιδευτικών προτύπων – DOC TV».

Ξεκινάμε με την πρώτη ομιλία, «Ken Robinson: Το σχολείο σκοτώνει τη δημιουργικότητα», όπου ο Σερ Κεν Ρόμπινσον κάνει μια διασκεδαστική και έντονα συγκινητική πρόταση για τη δημιουργία ενός εκπαιδευτικού συστήματος που να γαλουχεί (αντί να υπονομεύει) τη δημιουργικότητα.
Μάλιστα παρακάτω παραθέτουμε μερικά αποσπάσματα της ομιλίας του που μας κέντρισαν το ενδιαφέρον:

…οι πραγματικά εντυπωσιακές ικανότητες που έχουν τα παιδιά-οι ικανότητες τους για καινοτομία. Η Σερίνα, για παράδειγμα, χθες το βράδυ ήταν θαύμα, δεν ήταν; Και μόνο το να βλέπεις τι μπορούσε να κάνει. Και είναι ξεχωριστή, αλλά νομίζω ότι δεν είναι, θα λέγαμε, ξεχωριστή μέσα σε ολόκληρη την παιδική ηλικία. Αυτό που έχετε είναι ένα άτομο εξαιρετικής αφοσίωσης που βρήκε ένα ταλέντο. Και ο ισχυρισμός μου είναι ότι όλα τα παιδιά έχουν τρομερά ταλέντα. Και τα σπαταλάμε αλύπητα.

Έτσι θέλω να μιλήσω για την εκπαίδευση και θέλω να μιλήσω και για τη δημιουργικότητα. Ο ισχυρισμός μου είναι ότι η δημιουργικότητα είναι σήμερα τόσο σημαντική για την εκπαίδευση όσο και ο αλφαβητισμός, και πρέπει να την αντιμετωπίζουμε με την ίδια τακτική.

…Το αποτέλεσμα είναι ότι εκπαιδεύουμε τους ανθρώπους κάνοντας τους να ξεχνούν τις δημιουργικές τους ικανότητες.
Ο Πικάσο κάποτε είπε αυτό: είπε ότι «όλα τα παιδιά γεννιούνται καλλιτέχνες. Το ζήτημα είναι να παραμείνουν καλλιτέχνες καθώς μεγαλώνουν». Το πιστεύω αυτό ακράδαντα: ότι δεν μεγαλώνουμε ώστε να γίνουμε δημιουργικοί, μεγαλώνουμε ώστε να την ξεχάσουμε. Ή αλλιώς, εκπαιδευόμαστε να την ξεχάσουμε.

…Αλλά κάτι σου κάνει εντύπωση όταν πας Αμερική και όταν ταξιδεύεις σε όλο τον κόσμο: Όλα τα εκπαιδευτικά συστήματα στον κόσμο έχουν την ίδια ιεραρχία θεμάτων. Όλα! Δεν έχει σημασία το πού βρίσκεσαι. Θα περίμενες να είναι διαφορετικά, αλλά δεν είναι. Στην κορυφή βρίσκονται τα μαθηματικά και οι γλώσσες, μετά οι ανθρωπιστικές επιστήμες και στο τέλος είναι οι τέχνες. Παντού στη Γη. Και σχεδόν σε κάθε σύστημα υπάρχει ιεραρχία μέσα στις ίδιες τις τέχνες. Τα εικαστικά και η μουσική συνήθως βρίσκονται ιεραρχικά πιο ψηλά στα σχολεία απ’ ότι το θέατρο και ο χορός.

Δεν υπάρχει ούτε ένα εκπαιδευτικό σύστημα στον πλανήτη που να διδάσκει καθημερινά χορό στα παιδιά με τον τρόπο που τους διδάσκουμε μαθηματικά. Γιατί; Γιατί όχι; Νομίζω ότι αυτό είναι σημαντικό. Πιστεύω ότι τα μαθηματικά είναι σημαντικά, αλλά το ίδιο και ο χορός. Τα παιδιά χορεύουν όλη την ώρα αν αυτό τους επιτρέπεται, όλοι το κάνουμε…

…Το εκπαιδευτικό μας σύστημα είναι στοιχειοθετημένο στην ιδέα της ακαδημαϊκής ικανότητας. Και υπάρχει λόγος για αυτό. Το όλο σύστημα εφευρέθηκε – στον κόσμο δεν υπήρχαν στην πραγματικότητα δημόσια συστήματα εκπαίδευσης πριν το 19ο αιώνα. Όλα σχεδιάστηκαν για να καλύψουν τις ανάγκες της βιομηχανοποίησης. Έτσι η ιεραρχία έχει τις ρίζες της σε δύο ιδέες. Η πρώτη είναι ότι τα πιο χρήσιμα μαθήματα για την εύρεση εργασίας είναι στην κορυφή. Σας οδήγησαν, πιθανότητα, μακριά από κάποια πράγματα στο σχολείο, όταν ήσασταν παιδιά, πράγματα που σας άρεσαν, με τη δικαιολογία ότι δεν θα βρίσκατε ποτέ δουλειά κάνοντας αυτά, σωστά;
Μην κάνεις μουσική, δεν πρόκειται να γίνεις μουσικός. Μην κάνεις την τέχνη, δεν θα γίνεις καλλιτέχνης.
Καλοπροαίρετες συμβουλές – σήμερα προφανώς λανθασμένες…

…Αν το σκεφτείτε, όλο το σύστημα της δημόσιας εκπαίδευσης σε όλο τον κόσμο είναι μια παρατεταμένη διαδικασία εισαγωγής στο πανεπιστήμιο. Με συνέπεια πολλοί, εξαιρετικά ταλαντούχοι, ευφυείς, δημιουργικοί άνθρωποι να νομίζουν πως δεν είναι, επειδή αυτό στο οποίο ήταν καλοί στο σχολείο δεν είχε αξία ή στιγματιζόταν. Νομίζω πως δεν μας παίρνει να συνεχίσουμε κατά τον ίδιο τρόπο…

…Γράφω τώρα ένα καινούριο βιβλίο που λέγεται «Επιφοίτηση» και βασίζεται σε μια σειρά συνεντεύξεων με ανθρώπους για το πώς ανακάλυψαν το ταλέντο τους. Είμαι γοητευμένος από το πώς οι άνθρωποι έφτασαν εκεί.

Παρακινήθηκα από μια συζήτηση που είχα με μια υπέροχη γυναίκα, την οποία οι περισσότεροι άνθρωποι δεν έχουν ακούσει ποτέ, λέγεται Τζίλιαν Λιν, την έχετε ακούσει;
Κάποιοι την έχουν. Είναι χορογράφος και όλοι ξέρουν τη δουλειά της. Έκανε τις «Γάτες» και «Το Φάντασμα της Όπερας». Είναι καταπληκτική.

…η Τζίλιαν κι εγώ γευματίσαμε και τη ρώτησα: «Τζίλιαν, πώς και έγινες χορεύτρια;» Και μου απάντησε ότι ήταν ενδιαφέρον, όταν ήταν στο σχολείο, ήταν πραγματικά σε απελπιστική κατάσταση. Και το σχολείο, τη δεκαετία του 30, έγραψε στους γονείς της και τους είπε: «Πιστεύουμε ότι η Τζίλιαν έχει μαθησιακά προβλήματα» Δεν μπορούσε να συγκεντρωθεί, ήταν νευρική. Νομίζω ότι τώρα θα έλεγαν πως έχει το σύνδρομο Ελλειματικής Προσοχής και Υπερκινητικότητας. Σωστά; Αλλά ήταν τη δεκαετία του 30 και αυτό το σύνδρομο δεν είχε ακόμα ανακαλυφθεί…

Τέλος πάντων, πήγε να δει κάποιον ειδικό. Έτσι βρέθηκε σε αυτό το δωμάτιο με τη δρύινη επένδυση και καθόταν εκεί με την μητέρα της, και την οδήγησαν να καθίσει σε μια καρέκλα στο βάθος. Καθόταν εκεί, πάνω στα χέρια της πάνω από 20 λεπτά ενώ αυτός ο άντρας μιλούσε με τη μητέρα της για τα προβλήματα που είχε η Τζίλιαν στο σχολείο… επειδή ενοχλούσε τους άλλους, πήγαινε τις εργασίες της πάντα αργά κλπ, ένα οκτάχρονο κοριτσάκι… στο τέλος ο γιατρός πήγε και κάθισε δίπλα στη Τζίλιαν και της είπε: «Τζίλιαν, άκουσα όλα αυτά που μου είπε η μητέρα σου και θα ήθελα να της μιλήσω ιδιαιτέρως». Της είπε: «Περίμενε εδώ, θα γυρίσουμε, δε θα αργήσουμε» και έφυγαν αφήνοντας την πίσω. Αλλά βγαίνοντας από το δωμάτιο, άνοιξε το ραδιόφωνο που ήταν πάνω στο γραφείο του, και όταν βγήκαν, είπε στη μητέρα της: «Απλά κάτσε και παρακολούθησε την». Και μόλις έφυγαν από το δωμάτιο, μου είπε ότι πετάχτηκε όρθια και κουνιόταν στο ρυθμό της μουσικής. Την παρακολούθησαν για λίγα λεπτά και μετά γύρισε στη μητέρα της και της είπε: «Κυρία Λιν, η Τζίλιαν δεν είναι άρρωστη, είναι χορεύτρια. Πηγαίνετε την σε μια σχολή χορού».
Τη ρώτησα: «Τι έγινε τελικά;». Μου είπε: «Το έκανε. Δεν μπορώ να σου περιγράψω τι υπέροχα που ήταν. Μπήκαμε σε ένα δωμάτιο και ήταν γεμάτο με ανθρώπους σαν κι εμένα. Ανθρώπους που δεν μπορούσαν να σταθούν ακίνητοι. Ανθρώπους που έπρεπε να κινηθούν για να σκεφτούν». Έκαναν μπαλέτο, κλακέτες, τζαζ, μοντέρνο χορό, σύγχρονο χορό.

Τελικά έδωσε εξετάσεις για τη Βασιλική Σχολή Μπαλέτου, έγινε σολίστας, είχε μια θαυμάσια καριέρα στο Βασιλικό Μπαλέτο. Αποφοίτησε από τη Βασιλική Σχολή και ίδρυσε τη δική της εταιρεία, το Θίασο Χορού της Τζίλιαν Λιν… ήταν υπεύθυνη για κάποιες από τις πιο επιτυχημένες θεατρικές παραγωγές στην ιστορία, έδωσε χαρά σε εκατομμύρια ανθρώπους και είναι πολυεκατομμυριούχος. Κάποιος άλλος μπορεί να της έδινε φάρμακα και να της έλεγε να ηρεμήσει…

Καλύτερα όμως ακούστε αυτούσια την ενδιαφέρουσα ομιλία στο παρακάτω video:

Συνεχίζουμε με τη δεύτερη ομιλία «Ken Robinson- Αλλαγή των εκπαιδευτικών προτύπων – DOC TV», μία άκρως ενδιαφέρουσα ανάλυση για την εκπαίδευση:

Ενδιαφέροντα τα όσα ακούσαμε από τον Κεν Ρόμπινσον, τα συμπεράσματα… δικά μας!!!

Νανά Χρυσοστόμου Μιχαηλίδου (Πολιτικός Μηχανικός Ε.Μ.Π.)
Διαχειριστής KidsGo