Τι να κάνω όταν τα παιδιά μου τσακώνονται;

Ημερομηνία δημοσίευσης άρθρου: Απριλίου 25, 2014 Συγγραφέας: Παναγιώτα Κυπραίου Κατηγορία: Ψυχολογία

Όποτε είναι δυνατό, μην αναμειγνύεστε. Παρέμβετε μόνο αν υπάρχει κίνδυνος ή σωματικός τραυματισμός. Αν συνεχώς παρεμβαίνετε, μπορεί να δημιουργήσετε άλλα προβλήματα. Τα παιδιά μπορεί να μάθουν να περιμένουν τη βοήθειά σας και να σας περιμένουν να έρθετε να τα σώσετε αντί να μάθουν να διαχειρίζονται τα προβλήματα μόνα τους.

Επίσης υπάρχει το ενδεχόμενο, χωρίς να το θέλετε, να δείχνετε στο ένα παιδί ότι το άλλο είναι πάντα υπό την προστασία σας, πράγμα που θα προκαλούσε ακόμη περισσότερο θυμό. Ομοίως, τα παιδιά που «τη γλυτώνουν» ίσως νιώθουν ότι μπορούν συνεχώς να ξεφεύγουν αφού πάντα τα «σώνει» ένας γονιός.

Αν ανησυχείτε για τη γλώσσα που χρησιμοποιούν ή τους χαρακτηρισμούς, χρειάζεται να εκπαιδεύσετε τα παιδιά στο να εκφράζουν ότι νιώθουν με κατάλληλες λέξεις.

Γενικά, ενθαρρύνετε τα παιδιά να επιλύσουν την κρίση μόνα τους.
Αν ωστόσο παρέμβετε, προσπαθήστε να επιλύσετε τα προβλήματα μαζί με τα παιδιά και όχι αντί για τα παιδιά.

Ας δούμε μερικές χρήσιμες οδηγίες στην περίπτωση που αποφασίσετε να παρέμβετε.

Μείνετε ήρεμοι. Το να παραμένετε ήρεμοι είναι το πιο σημαντικό πράγμα που μπορείτε να κάνετε για να μάθουν τα παιδιά σας να διαχειρίζονται τα συναισθήματά τους.

Τα παιδιά χρειάζονται να νιώθουν ότι οι γονείς τους μπορούν να τα «περιέξουν», να αποτελούν ένα ασφαλές λιμάνι για εκείνα, όταν βιώνουν έντονα συναισθήματα.

Αν μείνετε ήρεμοι και καλμάρετε το παιδί, θα μάθει σταδιακά να παραμένει ήρεμο από μόνο του, πράγμα που αποτελεί και το πρώτο βήμα για να μάθει να διαχειρίζεται τα συναισθήματά του.

Μην παίρνετε το μέρος κανενός και μην ασχολείστε με το ποιος ξεκίνησε τον καυγά ή ποιος φταίει. Αντιμετωπίστε τα παιδιά με τον ίδιο τρόπο. Και τα δύο έχουν ευθύνη για τον καυγά.

Αποτελέστε καλό παράδειγμα ευγένειας. Πείτε για παράδειγμα, Ο κανόνας στο σπίτι μας είναι ότι φερόμαστε ο ένας στον άλλο με ευγένεια και σεβασμό. Ακούω φωνές και ξύλο. Αυτό δείχνει ασέβεια και δεν επιτρέπεται. Μπορείτε να τα βρείτε μόνοι σας τώρα ή θέλετε χρόνο για να ηρεμήσετε;

Δημιουργήστε βασικούς κανόνες. Αν σας παρακαλέσουν να συνεχίσουν το παιχνίδι, προειδοποιείστε τα ότι αν χρειαστεί να παρέμβετε ξανά, θα χωριστούν για ένα χρονικό διάστημα «ηρεμίας».

Δείξτε τους τρόπους διαπραγμάτευσης. Τα παιδιά σας θέλουν πραγματικά να παίξουν μαζί, απλά δεν ξέρουν πώς να διαχειριστούν τις συγκρούσεις. Οπότε αν δεν είναι πολύ αναστατωμένα, δείξτε τους κατευθείαν πώς να διαχειριστούν τη σύγκρουση. Αν κάποιο απ’ τα παιδιά είναι πολύ αναστατωμένο για να διαχειριστεί την κατάσταση άμεσα, χωρίστε τα. Είναι καλύτερο αν μπορείτε να ακούσετε κάθε παιδί, παρόντος του άλλου. Αλλά αν το ένα είναι πολύ θυμωμένο και λέει άσχημα πράγματα για το άλλο, καλύτερα να τα χωρίσετε προσωρινά.

Είναι προτιμότερο να μην απομονώνετε το παιδί στο δωμάτιό του για τιμωρία. Αν πρέπει οπωσδήποτε να κρατήσετε ένα παιδί πίσω από μια κλειστή πόρτα, πηγαίνετε μαζί του και συντροφεύστε το στην αναστάτωσή του.

Αν σας παρακαλούν να μείνουν μαζί, μπορείτε να πείτε: «Χρειαζόμαστε όλοι 15 λεπτά για να ηρεμήσουμε. Όταν θυμώνουμε, το σώμα μας προετοιμάζεται για πάλη ή για φυγή οπότε χρειάζεται να αφήνουμε το σώμα μας να ηρεμήσει ώστε να μπορούμε να διαχειριστούμε τα πράγματα. Μετά απ’ αυτό το χρόνο «ηρεμίας». εσείς οι δύο θα μπορέσετε να λύσετε τη διαφορά σας με σεβασμό.».

Αν κάποιο απ’ τα παιδιά έχει χτυπήσει, δείξτε ενσυναίσθηση για το τραύμα του. Για παράδειγμα, πείτε «Ω. αυτό πρέπει να πονάει!», αλλά μην κάνετε κριτική σ’ αυτόν που το προκάλεσε. Αντισταθείτε στην παρόρμηση να επιπλήξετε τον θύτη. Απλά αγνοήστε τον. Αν είστε μόνοι σας με το παιδί που τραυματίστηκε, μπορείτε να του δείξετε ενσυναίσθηση, π.χ. «Σε πλήγωσε και συναισθηματικά και σωματικά. Έχεις θυμώσει αρκετά!».

Αν κάποιο από τα παιδιά είναι τόσο θυμωμένο που δεν μπορεί να κάτσει ήρεμο στο χρονικό διάστημα «ηρεμίας», προτείνετέ του μια εναλλακτική μέθοδο για να διαχειριστεί το θυμό του. Φροντίστε να μην βρίσκεται μπροστά το άλλο παιδί, και πείτε του για παράδειγμα, «Ξέρω ότι είσαι θυμωμένος, αλλά δεν χτυπάμε. Μπορείς να μιλήσεις γι’ αυτό. Ή να χρησιμοποιήσεις αυτό το μαρκαδόρο και χαρτί για να ζωγραφίσεις μια εικόνα με το πόσο θυμωμένος είσαι. Ή μπορείς να πας στο μπάνιο, να κλείσεις την πόρτα και να φωνάξεις πόσο θυμωμένος είσαι. Ή μπορείς να πετάξεις μαξιλάρια στον καναπέ όσο δυνατά θέλεις. Όμως δεν χτυπάμε ούτε τραυματίζουμε κανέναν.»

Όταν τα παιδιά ηρεμήσουν, καλέστε τα μαζί. Βοηθήστε τα να εκφράσουν τα συναισθήματά τους. Π.χ. «Ήσουνα λοιπόν πολύ θυμωμένος ήταν η Μαρία ήθελε να παίξει κάποιο άλλο παιχνίδι.» Διδάξτε τους ενσυναίσθηση ρωτώντας κάθε παιδί πως πιστεύει ότι ένιωσε ο/η αδερφός/ή του όταν τσακώνονταν. Βοηθήστε τα να διατυπώσουν τα συναισθήματα και τις ανάγκες τους, να ακούσουν το ένα το άλλο και να βρουν μια δίκαιη επίλυση. Με τον καιρό, τα παιδιά σας θα μπορούν να μιλάνε και να το διαχειρίζονται μόνα τους. Ζητήστε τους να σας κάνουν μια περιγραφή του τι συνέβη. Π.χ. «Θέλαμε να παίξουμε διαφορετικά παιχνίδια.» και ένα σχέδιο για το τι διαφορετικό θα κάνουν την επόμενη φορά π.χ. «Θα παίξουμε κορώνα-γράμματα» ή «Θα παίξουμε κάθε παιχνίδι από μισή ώρα.»

Να θυμάστε ότι καθώς τα παιδιά διαχειρίζονται τις διενέξεις, μαθαίνουν επίσης σημαντικές δεξιότητες που θα τα βοηθήσουν στη ζωή: πώς να δίνουν αξία στην οπτική ενός άλλου ατόμου, πώς να συμβιβάζονται, πώς να διαπραγματεύονται και πώς να ελέγχουν τις επιθετικές παρορμήσεις.

Παναγιώτα Κυπραίου
Ψυχοθεραπεύτρια – Συντονίστρια Σχολών Γονέων

www.psychotherapeia.net.gr