Daniel Goleman, Η συναισθηματική νοημοσύνη, Γιατί το «EQ» είναι πιο σημαντικό από το «IQ»;
Όταν αποφάσισα να ψάξω στο διαδίκτυο το θέμα της λεγόμενης συναισθηματικής νοημοσύνης, γρήγορα διαπίστωσα ότι σχεδόν κάθε δημοσίευση έκανε αναφορά στον Daniel Goleman και στο βιβλίο του “Emotional Intelligence. Why it can matter more than IQ”.
Ήταν προφανές ότι καλύτερη επιλογή για περαιτέρω εμβάθυνση στο θέμα ήταν να πάω κατευθείαν στην «πηγή». Εύκολα λοιπόν εντόπισα και γρήγορα είχα στα χέρια μου την ελληνική έκδοση του βιβλίου που από το 1995 είχε συγγράψει ο ψυχολόγος του πανεπιστήμιου Χάρβαρντ Daniel Goleman.
Η Συναισθηματική Νοημοσύνη (ΣΝ) (ή κατά άλλους Συναισθηματική Ευφυΐα) εισήχθηκε ως όρος το 1990 από τους Salovey & Mayer ως ένας τύπος νοημοσύνης που εμπεριείχε δεξιότητες επεξεργασίας πληροφοριών συναισθηματικής φύσης. Βασικό όμως ορόσημο στη γένεση του όρου αυτού ήταν η δημοσίευση του βιβλίου του Daniel Goleman.
Ο Daniel Goleman όρισε τη συναισθηματική νοημοσύνη ως την ικανότητα να αναγνωρίζει κανείς τα δικά του συναισθήματα, να τα κατανοεί και να τα ελέγχει. Είναι επίσης η ικανότητα να αναγνωρίζει και να κατανοεί τα συναισθήματα των ανθρώπων γύρω του και να μπορεί να χειρίζεται αποτελεσματικά τόσο τα δικά του συναισθήματά του όσο και τις διαπροσωπικές του σχέσεις.
Η διανοητική νοημοσύνη (το γνωστό μας IQ) και η συναισθηματική νοημοσύνη (EQ) είναι δύο διακριτές και ξεχωριστές ικανότητες του ανθρώπου. Ωστόσο, συνδέονται μεταξύ τους καθώς η μία συμπληρώνει την άλλη.
Σε αυτό λοιπόν το συναρπαστικό βιβλίο, ο Daniel Goleman, με αφετηρία τις πρωτοποριακές έρευνες για τη λειτουργία του εγκεφάλου και τη συμπεριφορά, καταλήγει σε μια υπέροχη σύνθεση των πρόσφατων νευροεπιστημονικών ανακαλύψεων γύρω από τα συναισθήματα και αναδεικνύει τους παράγοντες που καθορίζουν σε μεγάλο βαθμό την ευημερία των ατόμων. Οι παράγοντες αυτοί –η αυτοεπίγνωση, ο έλεγχος των παρορμήσεων, η επιμονή, ο ζήλος και η αυτοενεργοποίηση, η ενσυναίσθηση και η κοινωνική προσαρμοστικότητα, ο αλτρουισμός και η συμπόνια– συγκροτούν ένα εντελώς διαφορετικό είδος ευφυΐας: τη συναισθηματική νοημοσύνη.
Όπως αναφέρει και ο εκδότης, η συναισθηματική νοημοσύνη, ή νοημοσύνη της καρδιάς, αντιπροσωπεύει μια νέα αντίληψη επιτυχίας και αποτελεί το κύριο χαρακτηριστικό των ανθρώπων που οικοδομούν υγιείς διαπροσωπικές σχέσεις.
Το πιο σημαντικό σύμφωνα με το συγγραφέα είναι ότι, σε αντίθεση με την διανοητική νοημοσύνη που ουσιαστικά κληρονομείται, η συναισθηματική νοημοσύνη μπορεί να διδαχθεί και μάλιστα από πολύ μικρή ηλικία οπλίζοντας τον άνθρωπο με τις δεξιότητες εκείνες που είναι αναγκαίες για να αντιμετωπίσει κάθε πρόβλημα στη ζωή του.
Ο Coleman καθοδηγεί γονείς και δασκάλους ως προς τον τρόπο με τον οποίο μπορούν να διδάξουν αυτές τις δεξιότητες στα παιδιά και μαθητές τους.
Η εισαγωγή του βιβλίου μπορεί να σας κουράσει λίγο αν δεν είστε ψυχολόγος. Μπορείτε βέβαια να την παρακάμψετε και να προχωρήσετε στην κυρίως μελέτη που θα σας γοητεύσει, αλλά τα στοιχεία που μας παραθέτει ο συγγραφέας στην εισαγωγή αναλύοντας τις λειτουργίες του εγκεφάλου κατά τη γένεση των συναισθημάτων μας βοηθά στο να τα κατανοήσουμε περισσότερο και να τα χειριστούμε με καλύτερο τρόπο.
Όχι τυχαία, το βιβλίο αυτό τοποθετείται στην κορυφή της λίστας με τα καλύτερα βιβλία ψυχολογίας και έχει λάβει τις καλύτερες κριτικές.
Ο συγγραφέας ξεκινάει την μελέτη του με λόγια του Αριστοτέλη από τα Ηθικά Νικομάχεια: «Ο καθένας μπορεί να θυμώσει – αυτό είναι εύκολο. Αλλά το να θυμώσει κανείς με το σωστό άτομο, στο σωστό βαθμό και στη σωστή στιγμή, για τη σωστή αιτία και με το σωστό τρόπο – αυτό δεν είναι εύκολο». Αυτό είναι ένα στοιχείο συναισθηματικής νοημοσύνης.
Μάθετε λοιπόν σε τι χρειάζονται τα συναισθήματα, μάθετε για τον έξυπνο που στην πραγματικότητα είναι βλάκας, μάθετε γιατί οι ευφυέστεροι ανάμεσα μας μπορούν να πνιγούν στον ωκεανό των απειθάρχητων παρορμήσεων τους ή να χειρίζονται εντελώς άστοχα και λανθασμένα την προσωπική τους ζωή.
Μάθετε για την πεμπτουσία της συναισθηματικής νοημοσύνης, το «γνώθι σαυτόν», την ικανότητα να αντιλαμβάνεσαι τα συναισθήματα σου μόλις γεννηθούν μέσα σου.
Καλή ανάγνωση λοιπόν.