Καλαθόσφαιρα και παιδί: Ποια τα οφέλη της καλαθόσφαιρας στη σωματική και ψυχική υγεία!

Ημερομηνία δημοσίευσης άρθρου: Οκτωβρίου 8, 2014 Συγγραφέας: Αντώνης Αθανασιάδης Κατηγορία: TeensGo (sports), Δραστηριότητες

Αθλητισμός και παιδεία μέσα από το χρόνο

Στον αρχαίo Ελληνικό πολιτισμό και συγκριμένα στην Αθήνα ο αθλητισμός θεωρείτο κοινωνικό και πολιτισμικό αγαθό, ενώ στην Σπάρτη ήταν το βασικότερο στοιχείο της εκπαίδευσης τους. Η σωματική άσκηση συνοδευόταν από μουσική έχοντας ως στόχο την αρμονική ισορροπία σώματος και πνεύματος. Μαρτυρίες για την αξία του αθλητισμού στην αρχαία Ελλάδα, παρουσιάζονται σε αρκετά αρχαία κείμενα όπως π.χ. στην Ομήρου Οδύσσεια, όπου περιγράφονται αγώνες «φιλοξενίας», οι οποίοι είχαν καθαρά ψυχαγωγικό χαρακτήρα, με μοναδικό έπαθλο την προσωπική ευχαρίστηση. Στην αρχαία Ολυμπία, πριν, κατά την διάρκεια αλλά και μετά την διεξαγωγή των Αρχαίων Ολυμπιακών Αγώνων, σε όλες τις πόλεις της Ελλάδας, ήταν υποχρεωτική η κήρυξη εκεχειρίας και απαγορευόταν η οποιαδήποτε μορφή εχθροπραξίας. Στους σύγχρονους Ολυμπιακούς Αγώνες, η ιδέα της Ολυμπιακής εκεχειρίας συνεχίζει να υφίσταται, ενώ σε κάθε Ολυμπιακή διοργάνωση η Διεθνής Ολυμπιακή Επιτροπή σε συνεργασία με τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών, προάγουν την εφαρμογή της παγκόσμιας ειρήνης σε περισσότερα από 190 κράτη-μέλη.

Δυστυχώς την σήμερον ημέρα ο αθλητισμός δεν απολαμβάνει την ίδια εκτίμηση σε σχέση με τα παλαιότερα χρόνια. Το σύγχρονο μοντέλο ζωής των νέων, η ραγδαία εξέλιξη των επιστημών αλλά και η βιομηχανοποίηση του αθλητισμού, είναι μερικοί από τους παράγοντες που οδήγησαν στην υποβάθμιση του αθλητισμού από την γενική σχολική εκπαίδευση. Οι πιο πάνω παράγοντες σε συνάρτηση με το σύγχρονο καταναλωτικό πρότυπο, οδηγούν σε μια σειρά καταστροφικών συνεπειών για τη σωματική και ψυχική υγεία των νέων, όπως η μεγάλη σε ρυθμό εμφάνιση της παιδικής παχυσαρκίας, η αύξηση του ρίσκου για ασθένειες όπως ο παιδικός-νεανικός διαβήτης ή τα καρδιαγγειακά νοσήματα, η έξαρση της παιδικής μελαγχολίας, η αύξηση των κρουσμάτων βίας και φανατισμού εντός και εκτός γηπέδων κ.α.

Θα μπορούσε άραγε ο αθλητισμός να αποτελέσει ένα φάρο ελπίδας για την αντιμετώπιση όλων αυτών των προβλημάτων που μαστίζουν την σύγχρονη κοινωνία μας; Τι μπορεί ένα άθλημα όπως η καλαθόσφαιρα να προσφέρει στους νέους μας και πώς μπορεί να το επιτύχει;

Προτού απαντήσω σε όλα αυτά τα ερωτήματα, θα επιχειρήσω σ’ αυτό το άρθρο μια σύντομη ιστορική αναδρομή για την καλαθόσφαιρα και τον κοινωνικό ρόλο που διαδραμάτισε ενώ σε άλλο άρθρο τους βασικούς κανόνες για καλύτερη κατανόηση του αθλήματος.

Ιστορική αναδρομή στην καλαθόσφαιρα

Η καλαθόσφαιρα πρωτοανακαλύφθηκε τον Δεκέμβριο του 1891, από τον Καναδό καθηγητή Φυσικής Αγωγής Τζέϊμς Νέϊσμιθ, ο οποίος δίδασκε τότε στο Πανεπιστήμιο του Σπρίγκφιλτ της Μασαχουσέτης στην Αμερική. Στην προσπάθεια του να βρει ένα είδος άσκησης για να κρατήσει τους αθλητές του σε καλή κατάστασή και κατά τη διάρκειά του χειμώνα, στερέωσε ένα καλάθι που χρησιμοποιείτο για τη μεταφορά ροδάκινων σε ύψος 3,05 μέτρων και έθεσε ως επιτυχία την ορθή στόχευση με την μπάλα του εσωτερικού του καλαθιού. Αυτή ήταν η πρώτη έμπνευση για τη δημιουργία του αθλήματος, το οποίο αγαπήθηκε από τους φοιτητές του καθηγητή Νέϊσμιθ και γρήγορα διαδόθηκε και σε άλλα πανεπιστήμια.

Η καλαθόσφαιρα δεν πρόσφερε μόνο στο αθλητικό κομμάτι, αλλά διαδραμάτισε και σημαντικό ρόλο σε διάφορα κοινωνικά προβλήματα που απασχόλησαν την κοινωνία της Αμερική, όπως ο ρατσισμός. Την περίοδο όπου τα δικαιώματα των Αφρό-Αμερικανών να λαμβάνουν μέρος στα κοινά δεν ήταν κοινώς αποδεκτά, οι ομάδες καλαθόσφαιρας αποτελούνταν κυρίως από λευκούς αθλητές. Στην πορεία οι Αφρό-Αμερικάνοι αθλητές άρχισαν να κερδίζουν την αναγνώριση και την εμπιστοσύνη των προπονητών τους και ταυτόχρονα περισσότερο χρόνο συμμετοχής.

Αποκορύφωμα της αναγνώριση της αξίας των Αφρό-Αμερικάνων αθλητών στην καλαθόσφαιρα, αποτέλεσε ο τελικός του 1966 για το κολεγιακό πρωτάθλημα Αμερικής, μεταξύ των ομάδων Kentucky Wildcat και των Texas Western. Η βασική πεντάδα του Πανεπιστημίου των Kentucky Wildcat, αποτελείτο εξολοκλήρου από λευκούς αθλητές, ενώ από την άλλη πλευρά η βασική πεντάδα των Texas Western αποτελείτο εξολοκλήρου από Αφρό-Αμερικάνους αθλητές. Ο αγώνας αυτός έμεινε στην ιστορία, αφού ήταν η πρώτη φορά που πανεπιστημιακή καλαθοσφαιρική ομάδα, παρουσιάστηκε στο γήπεδο με 5 Αφρό-Αμερικανούς αθλητές, καταφέρνοντας να κερδίσει το Παναμερικανικό πρωτάθλημα καλαθόσφαιρας. Η νίκη αυτή των Texas Western είχε μεγάλο κοινωνικό αντίκτυπο σε μια δύσκολη περίοδο για την αποδοχή των ίσων δικαιωμάτων των Αφρό-Αμερικάνων και πολλοί την χαρακτήρισαν νίκη ενάντια στον ρατσισμό.

Ο ρόλος της καλαθόσφαιρας στην υγεία των νέων

Είναι γνωστό και επιστημονικά αποδεδειγμένο ότι ο αθλητισμός και στην περίπτωση μας η καλαθόσφαιρα, μπορεί να προσφέρει πολλά θετικά στη σωματική και ψυχική υγεία του ανθρώπου. Επιπλέον να λειτουργήσει προληπτικά σε ανεπιθύμητες καταστάσεις υγείας ή μελλοντικές ασθένειες. Μερικά από τα πολλά θετικά που μπορεί να προσφέρει η καλαθόσφαιρα στη σωματική υγεία του ανθρώπου είναι:

1) Βελτίωση της σωματικής και ψυχικής ευεξίας

2) Ενίσχυση του μυϊκού, νευρικού και οστικού συστήματος με την ανάπτυξη αρμονικής σωματοδομής.

3) Διατήρηση μίας εξαιρετικής φυσική κατάστασης, βελτιώνοντας πολλές αθλητικές αρετές όπως, ευκινησία, ευλυγισία, ισορροπία, ταχύτητα, αλτικότητα κ.λ.π.

4) Αύξηση του ρυθμού του μεταβολισμού και ταυτόχρονα μείωση του ρίσκου παχυσαρκίας.

5) Ρύθμιση μιας ισορροπημένης ορμονικής λειτουργίας με την παραγωγή ορμονών όπως οι ενδορφίνες που δρουν σαν αντί-στρεσογόνοι παράγοντες, ενισχύουν την ανοσολογική απόκριση του οργανισμού ενάντια στους παθογόνους μικροοργανισμούς και έχουν εξαιρετικές αντιοξειδωτικές και αντί-γηραντικές ιδιότητες.

6) Βελτίωση της λειτουργίας του καρδιαγγειακού συστήματος βελτιώνοντας την κυκλοφορία των θρεπτικών ουσιών και του οξυγόνου στον οργανισμό.

7) Μείωση του ρίσκου για καρδιοπάθειες και βελτίωση της υγείας σε άτομα με άσθμα.

8) Μείωση του ρίσκου για νοσήματα όπως υπέρταση, σακχαρώδης διαβήτης, υπερχοληστερολαιμία κ.α.

Ο ρόλος της καλαθόσφαιρας στη διαπαιδαγώγηση των νέων

Ένας αθλητής κατά τη διάρκεια της υγιούς ενασχόλησης του με την καλαθόσφαιρα και σε συνδυασμό με τις αθλητικές του δεξιότητες, αναπτύσσει παράλληλα σημαντικές πνευματικές δεξιότητες που θα τον βοηθήσουν να εξελιχτεί ομαλά στον αθλητισμό αλλά και στη ζωή. Η αθλητική βελτίωση είναι στενά συνυφασμένη με την ανάπτυξη των κοινωνικών, ενδοπροσωπικών και βιολογικών δεξιοτήτων, π.χ. ένας νέος αθλητής που παρακολουθεί με προσοχή τις οδηγίες του προπονητή του και εκτελεί σωστά το ασκησιολόγιο του, παρουσιάζει συνεχή και αυξανόμενη βελτίωση των ικανοτήτων του σε σχέση με κάποιον που εμφανίζει ελλειμματική προσοχή. Η καλαθόσφαιρα είναι ένα άθλημα που επιδρά στη διαμόρφωση της προσωπικότητας και του χαρακτήρα ενός ατόμου και προσφέρει σημαντικές βάσεις για τη σωστή διαπαιδαγώγηση του.

Ποιες κοινωνικές και άλλες δεξιότητες μπορεί να διδαχθεί ένα παιδί από την καλαθόσφαιρα;

1) Κοινωνικοποίηση. Η ένταξη ενός αθλητή σε ένα νέο σύνολο με κοινό σκοπό βοηθά στην κοινωνικοποίηση του με την δημιουργία νέων γνωριμιών.

2) Συγκέντρωση. Αυξάνει την ικανότητα συγκέντρωσης των παιδιών για την επίτευξη ενός στόχου μειώνοντας έτσι τα επίπεδα ελλειμματικής προσοχής.

3) Υπερκινητικότητα. Παιδιά με υπερκινητικές τάσεις διοχετεύουν την ενέργεια και την ένταση τους στο γήπεδο κατά την διάρκεια της προπόνησης.

4) Επικοινωνία και αλληλοβοήθεια. Η καλαθόσφαιρα προάγει την επικοινωνία και την αλληλοβοήθεια δεδομένου ότι η επιτυχία μια ομαδικής προσπάθειας, στηρίζεται στην συλλογική ικανότητα των αθλητών να συνεργάζονται στο γήπεδο.

5) Γρήγορη αντίληψη και ικανότητα προσαρμογής. Ο γρήγορος ρυθμός που χαρακτηρίζει το άθλημα σε διαφορετικές συνθήκες και καταστάσεις απαιτεί γρήγορη σκέψη και προσαρμογή, αυξάνοντας την ικανότητα λήψης ορθών αποφάσεων σε σύντομο χρονικό διάστημα και τη διαχείριση του άγχους σε στρεσογόνες καταστάσεις.

6) Υπομονή και επιμονή. Στην προπόνηση, ένας νέος αθλητής μαθαίνει να έχει υπομονή και επιμονή για την επαναλαμβανόμενη ορθή εκτέλεση των ασκήσεων του και εν συνεχεία την εφαρμογή των νέων του γνώσεων σε αγωνιστικό επίπεδο.

7) Αυτοπεποίθηση και αυτοεκτίμηση. Η συνεχής εξάσκηση των ομαδικών και ατομικών δεξιοτήτων, οδηγεί στην αύξηση του επιπέδου αυτοπεποίθησης και αυτοεκτίμησης του αθλητή

8) Πειθαρχεία. Ο προπονητής της εκάστοτε ομάδας είναι ο καθοδηγητής και το άτομο που γνωρίζει καλύτερα το άθλημα. Έτσι οι αθλητές κατά την ώρα του αγώνα και της προπόνησης καλούνται να είναι πειθαρχημένοι και υπάκουοι στις οδηγίες του.

9) Αίσθηση χαράς και ικανοποίησης. Η καλαθόσφαιρα αποτελεί μια χαλαρωτική, διασκεδαστική και αγχολυτική δραστηριότητα για μικρούς και μεγάλους.

Συνεπώς η καλαθόσφαιρα αποτελεί έναν άριστο τρόπο άσκησης και βελτίωσης και διατήρησης της φυσικής και πνευματικής κατάστασης του ανθρώπου, ενώ παράλληλα προάγει τον πολιτισμό σε βασικό επίπεδο. Αποτελεί έναν εναλλακτικό δρόμο για την αντιμετώπιση κοινωνικών προβλημάτων όπως ναρκωτικά, βία κ.λ.π. με παραδείγματα αρκετών καλαθοσφαιριστών που μέσα από την καλαθόσφαιρα βρήκαν διέξοδο και ελπίδα για την εξασφάλιση μιας καλύτερης ζωής. Ζωντανό παράδειγμα ο Αμερικάνος καλαθοσφαιριστής Τσόνσι Μπίλαπς, που σε πρόσφατες δηλώσεις του είπε: «Ήθελα να πάω στο κολέγιο γνωρίζοντας πως οι γονείς μου δεν είχαν τα λεφτά, οπότε το μπάσκετ ήταν ο μοναδικός δρόμος για μένα.».

Σε μια εποχή που δυστυχώς οι ρυθμοί της ζωής και οι πολλές υποχρεώσεις δεν μας επιτρέπουν να αφιερώνουμε χρόνο στα παιδιά μας, δείχνοντας τους την αγάπη και την προσοχή που επιζητούν, η καλαθόσφαιρα αποτελεί εξαίρετο τρόπο γεφύρωσης και σύσφιξης των σχέσεων γονέα και παιδιού και ένα εποικοδομητικό τρόπο για ενδυνάμωση του θεσμού της οικογένειας και της επικοινωνίας. Η ανάγκη αυτή αποτυπώνεται μέσα από τα λόγια ενός από τους μεγαλύτερους καλαθοσφαιριστές όλων των εποχών, του Τσαρλς Μπάρκλεϊ που είπε: «Δεν πιστεύω ότι οι επαγγελματίες αθλητές θα έπρεπε να είναι το παράδειγμα προς μίμηση του παιδιού. Πιστεύω ότι οι γονείς τους θα έπρεπε να είναι.»

Τι κάθεστε λοιπόν; Φορέστε την καλή σας διάθεση, βάλτε την αθλητική σας περιβολή και πηγαίνετε με το παιδί σας ή τους φίλους σας στο πλησιέστερο γήπεδο της γειτονιάς σας και θα με θυμηθείτε!!!

Αντώνης Αθανασιάδης