Echinacea (εχινακέα), το φυσικό αντιγριπικό «εμβόλιο»
Πρόκειται για ιθαγενές φυτό της Βόρειας Αμερικής, του οποίου τα άνθη αποτελούνται από μωβ πέταλα όμοια με εκείνα της μαργαρίτας. Πήρε το όνομά του από την ελληνική λέξη <<εχίνος>> (αχινός, σκαντζόχοιρος) λόγω των αγκαθιών που έχει στα άνθη του.
Για αιώνες, οι Ινδιάνοι το χρησιμοποιούσαν για την επούλωση πληγών και την αντιμετώπιση δαγκωμάτων δηλητηριωδών φιδιών, ενώ ήταν ιδιαίτερα κοινό και στους πρώτους Ευρωπαίους της Αμερικής ως ένα γενικής χρήσεως βότανο για την αντιμετώπιση λοιμώξεων.
Αριθμεί εννέα είδη, εκ των οποίων τα τρία (E. purpurea, E. angustifolia, E. pallida) έχουν φαρμακευτικές ιδιότητες και χρήσεις.
Η χρησιμοποιούμενη δρόγη αποτελείται από το νωπό οπό και τα υπόγεια τμήματα του φυτού. Περιέχει πολυσακχαρίτες, φλαβονοειδή, καφεϊκό οξύ και παράγωγα, πολυακετυλένια, αλκυλαμίδια και αλκαλοειδή. Οι πολυσακχαρίτες διεγείρουν τη δράση των Τ-λεμφοκυττάρων, τα οποία είναι υπεύθυνα για την καλή άμυνα του οργανισμού, παράγοντας αντισώματα, τα οποία καταστρέφουν τους ιούς, τα μικρόβια, τους μύκητες και ό,τι εισβάλει στον οργανισμό ως νοσογόνος παράγοντας. Επομένως, η δράση της εχινακέας είναι αντιιική, αντιβιοτική, αντιβακτηριακή, αντιφλεγμονώδης κι ανοσοδιεγερτική.
Χρησιμοποιείται ως βοηθητικό στην αντιμετώπιση των λοιμώξεων του αναπνευστικού συστήματος (κρυολόγημα, γρίπη) κι ως προληπτικό. Εξωτερικά, υπό μορφή αλοιφής, χρησιμοποιείται για τη θεραπεία των πληγών, σε εγκαύματα, έκζεμα, ψωρίαση και στον απλό έρπητα.
Το φυτό δεν είναι τοξικό, ενώ σαν παρενέργειες αναφέρονται ήπιες στομαχικές διαταραχές κι ελαφρές διάρροιες. Δεν πρέπει να χρησιμοποιείται για περισσότερο από ενάμιση μήνα. Δεν πρέπει να λαμβάνεται από άτομα που πάσχουν από φυματίωση, λευχαιμία, σακχαρώδη διαβήτη, πολλαπλή σκλήρυνση και λοιπές ανεπάρκειες του ανοσοποιητικού συστήματος, αυτοάνοσα νοσήματα και πιθανώς ηπατοπάθειες. Ακόμα, δεν πρέπει να λαμβάνεται από άτομα που χρησιμοποιούν ανοσοκατασταλτικά φάρμακα (όπως η κορτιζόνη, η αζαθειοπρίνη, η κυκλοσπορίνη κ.ά.) καθώς θεωρείται πως το βότανο καταστέλλει τη δράση τους.
Όπως για όλα τα φάρμακα, έτσι και για την εχινακέα, απαιτείται πριν τη χρήση η λήψη ιατρικής συμβουλής.
Κική Χρυσοστόμου
Φαρμακοποιός, Μέλος «Φαρμακοποιών του Κόσμου – Κύπρου»