Αυτιστική Διαταραχή, Μέρος α’, Εισαγωγή στον αυτισμό

Ημερομηνία δημοσίευσης άρθρου: Απριλίου 11, 2013 Συγγραφέας: Μάχη Κλεάνθους Κατηγορία: Υγεία

Ο Ιάσωνας, πέντε χρονών, είναι το δέυτερο απο τα τρία παιδιά του Κώστα και της Νάντιας, οι οποίοι είναι και οι δύο καθηγητές στο πανεπιστήμιο. Ο μεγάλος αδελφός του Ιάσωνα είναι 8 χρονών και η μικρή αδελφή του 18 μηνών. Ο Ιάσωνας πάει καθημερινά στο νηπιαγωγείο και τα απογεύματα του τα περνάει στη γιαγιά μέχρι να έρθει η μαμά του απο τη δουλειά.

Η Νάντια πρόσεξε κάποιες ιδιαιτερότητες στη συμπεριφορά του Ιάσωνα, απο τους πρώτους κιόλας μήνες μετά τη γέννηση του. Ενώ τον μεγάλο της γιό απολάμβανε να τον θηλάζει, με τον Ιάσωνα αισθανόταν ότι έδινε μάχη. Όποτε τον έβαζε στο στήθος, αυτός ξάπλωνε σε μία περίεργη στάση, τεντωνόταν ολόκληρος και φαινόταν να μην του αρέσει. Το πρόβλημα λύθηκε όταν η Νάντια παρουσίασε στον Ιάσωνα το μπιμπερό.

Στην πορεία ο Ιάσωνας δεν έδειχνε να ψάχνει την αγκαλιά της μαμάς του, ούτε φαινόταν να τον απασχολεί αν τον σήκωναν απο το καρότσι ή το πάτωμα. Ο Κώστας χαρακτηριστικά έλεγε «αυτό το παιδί είναι στον κόσμο του». Δεν ανταπέδιδε ποτέ φιλιά και αγκαλιές, δεν κοίταζε σχεδόν ποτέ κανέναν στα μάτια και γενικώς δεν προσπαθούσε με κανένα τρόπο να τραβήξει την προσοχή των άλλων. Αντιθέτως, μπορούσε να απασχολείται μόνος του για ώρες και μάλιστα με κάποια συγκεκριμένα παιχνίδια, π.χ. ένα κόκκινο μικρό αυτοκινητάκι. Αλλά και πάλι! το παιχνίδι του ήταν ανορθόδοξο. Αυτό που φαινόταν να τον ενθουσιάζει ήταν να παρατηρεί πως γυρίζει η πίσω δεξιά ρόδα του μικρού κόκκινου αυτοκινήτου.

Στο τέλος του παιχνιδιού, έβαζε τα αυτοκινητάκια στη θέση τους με μαθηματική ακρίβεια, το ένα δίπλα στο άλλο βάση μεγέθους, Μιά φορά κάποιος άλλαξε τη θέση τους και ο Ιάσωνας αντέδρασε με ξέσπασμα θυμού, ουρλιαχτά, τραβούσε τα μαλλιά του και χτυπούσε τους γύρω του. Οι γονείς το θεώρησαν παράξενο γιατί κατά τ’ άλλα στο υπνοδωμάτιο του επικρατούσε μεγάλη αταξία. Όσο περνούσε ο καιρός τα ξεσπάσματα γίνονταν όλο και πιο συχνά όταν κάποιος μετακινούσε αντικείμενα του. Παρόμοια ξεσπάσματα είχε και στον ήχο της ηλεκτρικής σκούπας, των ασθενοφόρων καθώς και στη δυνατή ένταση της τηλεόρασης. Παραδόξως, ένα συγκεκριμένο τραγούδι που του άρεσε, ήθελε να το ακούει στη διαπασών.

Στα 5 του χρόνια, ο Ιάσωνας έχει λόγο ανάλογο με αυτόν ενός παιδιού τριών ετών. Επίσης δεν χρησιμοποιεί το λόγο αποτελεσματικά για επικοινωνία. Προτιμάει να δείχνει με χειρονομίες τι θέλει, σπάνια απαντάει στους άλλους, και όταν το κάνει, μιλάει με μονότονη φωνή. Συνήθως οι απαντήσεις του δεν έχουν να κάνουν με το θέμα της συζήτησης πάρα μόνο έχουν να κάνουν με δεινόσαυρους, για τους οποίους ξέρει τα πάντα.

Στο νηπιαγωγείο δεν δημιουργεί προβλήματα αλλά δεν παίζει με κανένα άλλο παιδί. Όταν σπανίως το κάνει, το παιχνίδι του είναι “παράλληλο”. Αδυνατεί να χρησιμοποιήσει τη φαντασία του και όταν τα άλλα παιδάκια υποκρίνονται ότι είναι πρίγκιπες, δράκοι, γιατροί κτλ, ο Ιάσωνας τα κοιτάει με απορία.

Ο Ιάσωνας έχει πάρει εδώ και ένα χρόνο τη διάγνωση της Αυτιστικής Διαταραχής.

Η αυτιστική διαταραχή, γνωστή και ως αυτισμός, εντάσσεται στην κατηγορία των Διάχυτων Αναπτυξιακών Διαταραχών. “Διάχυτες” επειδή χαρακτηρίζονται από σοβαρά ελλείμματα σε πολλούς τομείς της ανάπτυξης ταυτόχρονα. Χαρακτηρίζονται επίσης απο στερεότυπες μορφές συμπεριφοράς, ενδιαφερόντων και δραστηριοτήτων.

Ο αυτισμός είναι μια μορφή ψυχοπαθολογίας που εμφανίζεται νωρίς κατά τη βρεφική ηλικία και επηρεάζει όλους τους τομείς της αλληλεπίδρασης του ατόμου με το περιβάλλον του. Οδηγεί σε απομόνωση και αποτυχία της κοινωνικοποίησης.

Τα αυτιστικά παιδιά δημιουργούν ένα δικό τους κόσμο, μοναχικό και στον οποίο δεν δέχονται παρεμβάσεις ή αλλαγές. Δείχνουν ελάχιστο ενδιαφέρον για τους άλλους, ακόμη και για τα μέλη της οικογένειας τους.

Η ελλειματική ή η ιδιαίτερη γλωσσική ανάπτυξη, οι στερεότυπες κινήσεις και μορφές συμπεριφοράς είναι χαρακτηριστικά.

Το νοητικό επίπεδο μπορεί να κυμανθεί απο τα ανώτερα επίπεδα νοημοσύνης μέχρι τις βαρύτερες μορφές νοητικής υστέρησης. Ορισμένα παιδιά ενδέχεται να παρουσιάσουν ιδιαίτερες ικανότητες, για παραδειγμα στα μαθηματικά ή στη μουσική, γεγονός που προκαλεί την έκπληξη των οικείων όσο και των ειδικών. Ωστόσο, η ύπαρξη τέτοιων ταλέντων δεν αντισταθμίζει την αδυναμία εγκατάστασης μιας συναισθηματικής σχέσης μαζί τους.

Δρ. Μάχη Κλεάνθους
Ειδική Παιδοψυχίατρος
Τμήμα Νευροψυχιατρικής
Παιδοψυχιατρική κλινική Πανεπιστημιακού Nοσοκομείου Örebro, Σουηδία

Για επικοινωνία: machi.cleanthous@gmail.com

Θα ακολουθήσουν:
Μέρος β’ Η κλινική εικόνα των παιδιών με αυτισμό
Μέρος γ’ Τα πιθανά αίτια του αυτισμού & η ανάπτυξη των παιδιών με αυτισμό
Μέρος δ’ Η διάγνωση του αυτισμού
Μέρος ε’ Η προσέγγιση όσον αφορά την θεραπεία